Η ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τη συμπεριφορά και την ικανότητα συγκέντρωσης, ελέγχου των παρορμήσεων και της κινητικότητας. Εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία, αλλά μπορεί να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Έλλειψη προσοχής:
• Δυσκολία συγκέντρωσης σε εργασίες ή παιχνίδια.
• Δυσκολία οργάνωσης δραστηριοτήτων και ολοκλήρωσης καθηκόντων.
• Συχνά ξεχνάει πράγματα ή χάνει αντικείμενα.
• Συχνά φαίνεται να μην ακούει όταν του μιλούν.
2. Υπερκινητικότητα:
• Κινείται συνεχώς, ακόμα και σε καταστάσεις όπου δεν χρειάζεται.
• Δυσκολεύεται να παραμείνει ήσυχο σε περιβάλλοντα που απαιτούν ηρεμία (π.χ. στην τάξη).
• Μιλάει υπερβολικά ή διακόπτει συνεχώς.
3. Παρορμητικότητα:
• Δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του.
• Κάνει παρεμβολές στις συνομιλίες ή στα παιχνίδια άλλων.
• Παίρνει γρήγορες αποφάσεις χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες.

Η ΔΕΠΥ εμφανίζεται σε διαφορετικές μορφές:

• Απρόσεκτη μορφή (χωρίς υπερκινητικότητα): Το άτομο κυρίως δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και να οργανώσει τις δραστηριότητές του.
• Υπερκινητική-παρορμητική μορφή: Το άτομο κυρίως είναι υπερκινητικό και παρορμητικό, αλλά μπορεί να έχει και κάποια στοιχεία έλλειψης προσοχής.
• Μικτή μορφή: Συνδυάζει τόσο την απροσεξία όσο και την υπερκινητικότητα/παρορμητικότητα.

Η διάγνωση της ΔΕΠΥ γίνεται συνήθως από ειδικούς, όπως αναπτυξιολογους ή παιδοψυχίατρους, με βάση παρατηρήσεις της συμπεριφοράς του παιδιού και της καθημερινότητάς του. Η θεραπεία της ΔΕΠΥ περιλαμβάνει συνήθως έναν συνδυασμό συμπεριφορικής θεραπείας, ψυχοεκπαίδευσης, υποστήριξης από το σχολικό περιβάλλον και, σε ορισμένες περιπτώσεις, φαρμακευτική αγωγή.

Η διαχείριση της ΔΕΠΥ μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά και τους ενήλικες να βελτιώσουν τη λειτουργικότητά τους και να αναπτύξουν στρατηγικές που θα τους επιτρέψουν να διαχειριστούν τις καθημερινές απαιτήσεις και προκλήσεις.